ارزیابی پایداری اکولوژیکی سیستم های تولید گلخانه ای در منطقه سیستان

چکیده هدف از این تحقیق تدوین شاخصی مرکب برای کمی کردن میزان پایداری بوم شناختی نظام های تولید گلخانه ای سیستان است. این شاخص ها اطلاعات در خصوص ساختار اجتماعی–اقتصادی کشاورزان، تولید محصولات زراعی و دامی، کود و مواد شیمیایی، مدیریت بقایای گیاهی، آب و آبیاری، خاکورزی و مکانیزاسیون، مدیریت علف های هرز و تنوع زیستی کشاورزی در گلخانه و مزرعه را ارزیابی می کند. داده‏های مورد نیاز برای این مطالعه با تکمیل پرسشنامه توسط 100 بهره‏بردار در سال 1391 آماده گردید. پس از راستی آزمایی پرسشنامه ‏ها داده ها تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که میانگین امتیاز شاخص پایداری در این نظام ها 3/49 است و 2/64 درصد آنها به امتیاز مساوی یا کمتر از 40 دست یافته اند. نتایج رگرسیون گام به گام پس رونده نشان داد که مهم ترین عوامل تعیین کننده شاخص پایداری در نظام های گلخانه ای مورد مطالعه به ترتیب، تنوع گونه ای زراعی، تنوع علف کش و قارچ کش، مدیریت بقایای گیاهی و دسترسی به نهاده ها بودند، در حالی که مصرف کودهای شیمیایی اثر تعیین کننده­ای بر شاخص پایداری نداشت. بررسی نقاط بحرانی نظام های گلخانه ای نشان داد که برای بهبود پایداری آن ها، آموزش کشاورزان، کمک به ثبات اقتصادی آنها، اصلاح مدیریت تولید محصول و مدیریت منابع آب از اولویت برخوردار هستند.